GẠO TÁM XOAN - HẢI HẬU - NAM ĐỊNH

Em như hạt gạo Tám Xoan

Thổi nồi đồng điếu, lại chan nước cà

Tám Xoan thơm dịu các nhà

Hạt gạo trong trắng, đẫy đà lại thon

Tám Xoan ăn với chả chim

Chồng đẹp, vợ đẹp, những nhìn mà no…

Dân gian truyền đời về giá trị của gạo Tám Xoan như là đầu bảng của thú ăn, của hạnh phúc đôi lứa, vợ chồng, con cái và của cư dân châu thổ Bắc Bộ nói chung.

Ở nước ta nhiều nơi có gạo tám, nhưng phải là Tám Xoan, là tám cây cao, hạt thon, một năm chỉ cấy trồng được 1 vụ, tám ấp bẹ của vùng Hải Hậu - Nam Định nổi tiếng ngon. Từ xa xưa gạo tám ở đây đã được chọn để tiến vua. Ngày nay thường được dùng trong các tiệc chiêu đãi lớn của Nhà nước khi tiếp những vị nguyên thủ quốc gia và là một mặt hàng đặc sản xuất khẩu quan trọng.

Cũng ở Hải Hậu, nhưng đâu phải xã nào, huyện nào cũng trồng được Tám Xoan. Ở Hải Hậu, gạo Tám Xoan chỉ trồng được ở vùng đất "Cửu An, Nhất Phúc" (tên gọi của 9 thôn có chữ đầu là An và thôn Phúc Khải) của vùng ven sông Ninh và sông Kim Giang. Tám Xoan là giống lúa thích hợp với đất thịt nặng, thịt trung bình, thịt nhẹ, nhưng tầng canh tác phải sâu, là đất phù sa trẻ ít chua, ảnh hưởng mặn tiềm tàng ở tầng dưới. Nếu không đáp ứng được những yêu cầu ấy các chân ruộng vẫn trồng được lúa tám nhưng không chỉ năng xuất thấp mà mùi thơm của nó cũng giảm.

Cũng là tám cây cao, nhưng có tới 3 loại là: Tám Tiêu, Tám Ngỗng, nhưng phải là Tám Xoan. Tám Xoan là thứ gạo trắng trong, thơm ngon tinh khiết, là sự gắn kết tuyệt vời của thiên nhiên và con người.

Gạo Tám Xoan giã cối đá, sàng nhặt không còn một hạt lép, vo và nấu bằng nước mưa thiên tạo, nấu bằng củi lõi ngô (Bắp), đốt ủ bằng rơm, trấu thì thích hợp khi ăn vào mùa lạnh.

Gạo Tám Xoan không giã bằng cối đá, thổi nấu bằng niêu đất, đun nấu bằng thứ rơm rạ, tre củi thôn quê, chín nức nở mới thơm ngon, dẻo quánh, càng nhai càng thấy thấm đượm ngọt ngào thì lại thích hợp khi ăn vào những ngày nóng nực.

Đa phần người Hà Thành xưa và nay đều biết đến gạo Tám Xoan nổi tếng với những đặc trưng như:

- Tám Xoan hạt nhỏ, thon dài, trắng xanh, thơm ngon tới tinh khiết, thổi mau chín.

- Hương vị thơm rất tự nhiên đặc trưng.

- Cơm được nấu từ gạo Tám Xoan thì hạt dẻo mềm nhưng rất săn chắc.

- Ăn mau tiêu và hàm lượng chất bổ cao hơn hẳn các loại gạo khác rất nhiều.

- Khi cơm để nguội thì vẫn giữ được độ dẻo, độ ngon và hương thơm đặc trưng như lúc cơm nóng.

 

Thưởng thức được gạo Tám Xoan cũng phải có một nghệ thuật ẩm thực từ khâu chế biến tới khi ăn thì mới thấy hết được cái ngon, cái ngọt, cái bùi, cái đậm đà của hạt gạo.

- Nấu Tám Xoan muốn ngon phải nấu bằng niêu đất hay nồi gang đun lửa rơm, tre củi thôn quê.

- Cơm Tám Xoan nếu ăn cùng thức ăn xào hay chan canh sẽ mất hết vị ngon, độ dẻo của gạo.

- Thưởng thức cơm Tám Xoan thì phải đi kèm với các món đặc trưng như giò lụa, chả quế, chả chim…

- Ăn cơm Tám Xoan kèm với cá bống, cá quả kho khô, cá rô rán giòn hoặc tôm, thịt rim, rưới thêm ít nước mắm nhĩ, rắc chút hạt tiêu,… thì sẽ ngon ngọt, cay nồng, thơm phức, quyến rũ.

Bát cơm tám thơm ăn cùng con cá đồng kho, mùi thơm và cái săn chắc, dẻo dai của gạo, vị ngọt của cá, mùi cay nồng của hạt tiêu…, tất cả hoà quyện vào nhau ấm áp tình quê đã khắc sâu nỗi nhớ, nỗi mong của những ai xa xứ và những ai đã từng được thưởng thức cơm Tám Xoan.

(Nguồn: Gaongon247.vn)

Tỉ lệ tiêu chuẩn gạo - nước

 

Tỉ lệ tiêu chuẩn gạo - nước
STT	Cơm ráo	Tiêu chuẩn	Cơm ướt
01	1 gạo : 1,15 nước	1 gạo : 1,20 nước	1 gạo : 1,25 nước
02	1 gạo : 1,15 nước	1 gạo : 1,25 nước	1 gạo : 1,30 nước
03	1 gạo : 1,25 nước	1 gạo : 1,30 nước	1 gạo : 1,40 nước
04	1 gạo : 1,30 nước	1 gạo : 1,35 nước	1 gạo : 1,45 nước
05	1 gạo : 1,15 nước	1 gạo : 1,25 nước	1 gạo : 1,35 nước