TRÁI TIM QUÊ HƯƠNG: Những bức ảnh của Horst Faas về chiến tranh tại Việt Nam

Người ta nhắc nhiều tới ông dưới cái tên của một phóng viên chiến trường, những cống hiến to lớn mà Horst Faas mang lại thực sự chứa đầy những giá trị thẩm mĩ và nhân văn.

Sinh ra ở Berlin, Đức, Horst Faas bắt đầu sự nghiệp nhiếp ảnh của mình vào năm 1951 với Thông tấn xã Keystone, khi 21 tuổi, ông đã được tham gia những sự kiện lớn liên quan đến Đông Dương, bao gồm các cuộc đàm phán hòa bình ở Geneva vào năm 1954. Năm 1956, ông gia nhập hãng tin Associated Press (AP), nơi ông đã giành được một danh tiếng là nhiếp ảnh gia chiến tranh, bao gồm các cuộc chiến tranh tại Việt Nam và Lào, cũng như ở Congo và Algeria. Năm 1962, ông trở thành nhiếp ảnh gia trưởng của AP cho khu vực Đông Nam Á, và đã có trụ sở tại Sài Gòn cho đến năm 1974.

Những hình ảnh của Horst Faas về chiến tranh Việt Nam đã giúp ông giành giải thưởng Pulitzer năm 1965. Trong năm 1972, ông có được giải Pulitzer thứ hai, về cuộc xung đột ở Bangladesh.

Horst Faas năm 1967.

Faas cũng nổi tiếng với công việc của mình dưới vai trò là một biên tập viên hình ảnh, và đảm nhiệm hai trong số những hình ảnh nổi tiếng nhất của chiến tranh Việt Nam. Một là bức ảnh khét tiếng "Hành quyết Sài Gòn" (hay Saigon Execution), nói về vụ hành quyết một tù nhân Việt Cộng bởi cảnh sát trưởng Sài Gòn Nguyễn Ngọc Loan, được thực hiện bởi Eddie Adams tại Sài Gòn vào ngày 01 tháng 2 năm 1968 và đã được đăng theo chỉ đạo của ông. Một bức ảnh nổi tiếng khác cũng được Fass ra lệnh đăng tải đó là bức ảnh "Napalm Girl" của Nick Út, gây ra một cuộc tranh cãi lớn hơn tại các văn phòng AP, một biên tập viên đã phản đối hình ảnh này, nói rằng:"các cô gái được miêu tả là không mặc gì trên người và rằng không ai sẽ chấp nhận việc này."

Bức ảnh "Napalm Girl" của Nick Út

Trong tháng 9 năm 1990, nhiếp ảnh gia tự do Greg Marinovich gửi một loạt các hình ảnh của một đám đông hành quyết một người đàn ông tới văn phòng AP ở Johannesburg. Một lần nữa, biên tập viên của AP đã không chắc chắn các bức ảnh có nên được công bố hay không. Một biên tập viên đã gửi những hình ảnh này cho Faas, và ông đã nhắn trở lại, "công bố tất cả các hình ảnh".

Thời gian sau này, Faas còn tổ chức các hội nghị chuyên đề về nhiếp ảnh quốc tế. Ông đã hỗ trợ tổ chức các cuộc họp mặt cho các phóng viên báo chí từng có mặt trong cuộc chiến tranh ở Việt Nam.

Tuy sau này phải ngồi xe lăn vì bị liệt, nhưng ông vẫn tiếp tục tới các triển lãm ảnh và nhiều sự kiện chuyên ngành khác, chủ yếu ở châu Âu, và hợp tác với các nhà xuất bản để phát hành 2 cuốn sách bằng tiếng Pháp về sự nghiệp của ông và Henri Huet, một đồng nghiệp cũ cùng hoạt động ở Việt Nam. Ông còn là đồng chủ biên cuốn Hồi niệm (Requiem, 1997), cuốn sách viết về những phóng viên ảnh của Mỹ và Việt Nam đã tử nạn trong cuộc chiến.

Sức khỏe của ông giảm sút nhanh vào cuối năm 2008. Hồi tháng 2, Faas phải nằm viện để điều trị căn bệnh về da. Ông còn phải trải qua cuộc phẫu thuật dạ dày.